Czym są klocki i tarcze hamulcowe oraz za co odpowiadają?

Tarcza hamulcowa to główny element hamulca tarczowego. Ma kształt dysku z uwypukloną wewnętrzną częścią. Tarcze najczęściej wykonuje się z żeliwa, jednak w najdroższych (produkowanych współcześnie) samochodach znaleźć można niekiedy tarcze ceramiczne. Ogromnym plusem tarcz ceramicznych jest to, że nie można ich przegrzać. Problem przegrzewania się w pewnej mierze rozwiązują również tarcze wentylowane, czyli te posiadające otwory, poprzez które odprowadzane jest ciepło. Tak więc, ogólnie rzecz biorąc, dobra tarcza hamulcowa musi być odporna na wysokie temperatury. To jednak nie wszystko. Bardzo ważna jest również odporność na ścieranie, w tym odpowiednia grubość tarczy, która zapobiegnie jej zbyt szybkiemu zużyciu.

Tarcze hamulcowe montuje się na piaście koła. Gdy kierowca naciśnie pedał hamulca, to pompa hamulcowa zaczyna tłoczyć płyn hamulcowy, który następnie wypycha tłoczek zamontowany w zacisku, a ten dociska jeden klocek oraz powoduje dociśnięcie tarczy do drugiego. Okładziny cierne pierwszego klocka trą powierzchnię tarczy z obu stron, co przekłada się na zmniejszenie prędkości i/lub zatrzymanie samochodu.

A z czego składają się klocki hamulcowe? Przede wszystkim z płytki nośnej, na której zamocowana jest tzw. międzywarstwa. Jest ona odpowiedzialna za tłumienie drgań oraz ochronę zacisku (przed wysoką temperaturą osiąganą w momencie hamowania). Klocki hamulcowe posiadają również materiał cierny, który, jak zostało wspomniane, trze o tarczę hamulcową, umożliwiając hamowanie.

Czy można dbać o klocki i tarcze, a jeśli tak, to jak to robić?

Tarcze i klocki to elementy, które po pewnym czasie eksploatacji przestają spełniać swoją rolę. Całe szczęście istnieje kilka sposobów na przedłużenie ich żywotności.

Przede wszystkim należy pamiętać, że najbardziej szkodliwe dla całego układu hamulcowego – w tym tarcz i klocków – jest gwałtowne hamowanie oraz natychmiastowe ruszanie po zahamowaniu. Taka jazda grozi nawet spaleniem tarcz i klocków. Aby układ zdążył się schłodzić, po szybkim hamowaniu odczekajmy chwilę przed ponownym ruszeniem z miejsca (oczywiście jeśli sytuacja na to pozwoli).

Należy również pamiętać o tym, że tarcze oraz klocki stanowią pewnego rodzaju „duet”, stąd zniszczone czy nadmiernie zużyte klocki będą powodowały szybsze niszczenie tarcz. Pamiętajmy więc, by wymieniać je, gdy tylko zaobserwujemy oznaki świadczące o tym, iż czas ich prawidłowej eksploatacji dobiegł końca.

Cały układ hamulcowy jest również mniej narażony na uszkodzenia, gdy hamujemy silnikiem, a hamulec wciskamy dopiero w ostatnim możliwym momencie. Jeśli natomiast jesteśmy zmuszeni, by często wykorzystywać hamulec, np. podczas pokonywania krętych górskich tras, pamiętajmy, by robić to delikatnie. Dzięki temu tarcze zdążą odprowadzić ciepło.

Co może być przyczyną zepsucia klocków i tarcz?

Klocki i tarcze hamulcowe ulegają naturalnemu zużyciu w trakcie ich eksploatacji. Szacuje się, że klocki hamulcowe powinno wymieniać się co 10-20 tysięcy przejechanych kilometrów w przypadku, gdy poruszamy się głównie po mieście. Natomiast jeśli pokonujemy samochodem raczej dłuższe dystanse, wówczas wymiana powinna nastąpić po przejechaniu 30-50 tysięcy kilometrów,. Wytyczne te dotyczą jednak tylko energicznej, dynamicznej jazdy. Kierowcy preferujący spokojną jazdę mogą robić to rzadziej, tj. co 30-50 tysięcy przejechanych kilometrów w przypadku jazdy głównie po mieście oraz co 50-80 tysięcy kilometrów w przypadku pokonywania dłuższych tras.

Od stylu jazdy kierowcy zależy również to, z jaką częstotliwością powinien wymieniać tarcze hamulcowe. Agresywna jazda oraz ostre hamowanie przyspieszają zużywanie się tarcz, przez co należy zmieniać je nawet co 30-40 tysięcy kilometrów. Spokojna jazda oraz pokonywanie dłuższych tras pozwala na wydłużenie owego przebiegu nawet do 100 tysięcy kilometrów. Upraszczając sprawę, wielu mechaników zaleca, by wymieniać tarcze z co drugą wymianą klocków.

Warto pamiętać, że wybieranie tarcz oraz klocków niskiej jakości nie jest zbyt dobrym pomysłem dlatego, że szybciej będą się one zużywać. Wady materiałowe to jedna z głównych przyczyn powstawania ich uszkodzeń, obok złego montażu oraz nieprawidłowej eksploatacji. Klocki i tarcze hamulcowe różnych producentów można kupić np. TUTAJ lub TUTAJ. Można też zlecić zakup tych części dla warsztatu samochodowego, który zajmuje się ich wymianą.

Na zakończenie warto również wspomnieć o tym, że szkodliwy wpływ na tarczę hamulcową ma jej nierównomierne schładzanie. Może się ono zdarzyć np. w sytuacji, w której, po ostrym hamowaniu, wjedziemy w kałużę. Tarcza, ochlapana zimną wodą, może znacząco się skrzywić, a niekiedy nawet pęknąć. Do tego typu deformacji może również prowadzić:

• bicie piasty koła (np. w czasie uderzenia w krawężnik);

• błąd popełniony podczas montażu tarczy;

• nadmierny luz łożyska piasty koła;

• nieprawidłowe wyważenie koła;

• zardzewiały i ciężko poruszający się tłoczek zacisku;

• zastosowanie klocków hamulcowych niskiej jakości.

Jakie objawy dają niesprawne klocki i tarcze?

Do głównych objawów usterek tarcz i klocków hamulcowych należą:

• hałas, piski, metaliczne dźwięki oraz wibracje podczas hamowania;

• bicie tarcz podczas hamowania;

• felgi nagrzewające się w czasie jazdy;

• zapach spalenizny (w przypadku przegrzania się elementów);

• wydłużenie drogi hamowania.

O ile w większości przypadków usterki tarczy lub klocków hamulcowych dają o sobie znać, mogą również ulegać niespodziewanym awariom, których kierowca nie będzie w stanie szybko dostrzec czy poczuć. Dlatego właśnie tak ważne jest, by okresowo kontrolować stan owych elementów, a także całego układu hamulcowego.

Kiedy wymienić klocki i tarcze i czy jest to naprawa skomplikowana?

Najprościej rzecz ujmując, tarcze oraz klocki hamulcowe należy wymieniać, gdy przestaną spełniać swoją rolę. Na przykład, będą już zużyte, w tym zużyte nierównomiernie, a także gdy zaczniemy dostrzegać wymienione w poprzedniej części tekstu objawy. Tarcze i klocki należy wymienić w szczególności w sytuacji, gdy usterka zaczyna mieć faktyczne przełożenie na drogę hamowania czy szeroko rozumianą stabilność prowadzenia samochodu.

Należy pamiętać, że klocki hamulcowe wymienia się nie pojedynczo, lecz zawsze razem, w komplecie, nawet jeśli uszkodzeniu uległ tylko jeden z nich. Nierównomierne zużycie poszczególnych klocków może bowiem prowadzić do utraty stabilności podczas hamowania.

Wymiana klocków oraz tarcz nie jest skomplikowana i można nawet przeprowadzić ją we własnym zakresie – TUTAJ znajdziesz artykuł opisujący samodzielną wymianę. Niemniej wszystkim niedoświadczonym kierowcom zalecamy powierzenie tego profesjonalistom. O wymianie klocków i tarcz w Besthol można przeczytać: TUTAJ

Czym może skutkować zaniechanie wymiany?

Zaniechanie wymiany tarcz oraz klocków hamulcowych może mieć bardzo poważne konsekwencje. Jako że są to elementy układu hamulcowego, jeśli będą niesprawne, niesprawny stanie się również cały ten układ. Nie może być wtedy mowy o bezpieczeństwie jazdy, stąd w trosce o życie i zdrowie swoje, pasażerów oraz wszystkich innych uczestników ruchu drogowego nie możemy dopuścić do poruszania się samochodem z niesprawnymi klockami czy tarczami hamulcowymi.